Qiqaiyarluarvia 5, 2016 (Torontomi) - Laivat ilauyut hapkununga Kanatami Katimayiit hapkununga Nutaqanun uvalu Inulgamiqnun Uqaqtiuyut (CCCYA) uqaqtut ikayuqhugit hapkua Kanatami Ihumakkut Aaniaqtailinikkut Katimayiit (CMHA) 65nguyuq Ukiunga ihumakkut Aaniaqtailinikkut Havainiq (Qiqaiyarluarvia 2min hamunga 8mun, 2016).
Ilauyut hapkununga CCCYA ilitaqhiyut hakugiknikkut uvalu hapiiniqmik tahapkununga nutaqat inulgamiitlu tamaini nunaqyuami atuqtut ihumakkut aaniaqtailinikkut ayuqhautinik. Tuhaayugut tahapkunanga ubluq tamaat uvalu ilihimayavut ayuqhautit atuqtait.
Hapkua CCCYA ilihimaliqtait amigaiqyuumiyut ilituqhimaniq uvalu ihumaluutit mikhaagun ihumakkut aaniaqtailiniq hapkua Kanatami nutaqat uvalu inulgamiit. Una ihumaluut pidjutigiyauyuq pivallianiqmik kanatami uvalu amigaitut aviktuqniit uvalu aviktuqhimayut qanugiliugutikhamik upalungaiyautinik, hanaqidjutikhanik uvalu maliguagahanik ihuaqhiyuumiqnahuaqlugu ihumakkut aaniaqtailiniq hapkununga nutaqaptingnun inulgamiutiptingnunlu. Kihimi, ikikliyuumiqnikkut hapkua amigaitut hanaqidutit, upalungaiyautit, pinahuagutit, amigaitut nutaqat inulgamiitlu tuniyaungitut ihumakkut aaniaqtailinikkut kivgaqtuutinik ihagiagiyamingnik.
Tuhaayugut nutaqanin inulgamiqninlu uvalu inmi ilainin mikhaagun ayuqhautit uvalu hapuqutit atuqtait ikayuqhigiamingnik. Amigaitut humungauyaakhamingnik naluyut ikayuqtaiyaamingnik. Ilangini aviktuqhimayuni nunaqyuami, kivgaqtuutikhanik piqangitut. Aalani aviktuqhimayuni, naunaiyainikkut uvalu kitunun ihuaqhaidjutikhanik piyakhanik piqangituq nunamingni, pidjutauyut nutaqanun inulgamiqnun ahinungaqtitaublutik ilailgumi uvalu aihimavikmingni nunallaani ikayuqtauyaamingnik mamitqiqnikkut, pidjutauyungnaqhiyut ingataqhutik ihumamikkut aaniaqtailinikkut ayuqhautinik. Amigaitut aviktuqhimayut, nutaqiuqtut kivgaqtuutinik amigaitunik tatqiqhiutinik uvlauuniin ukiunik atuqtilugu kitut nutaqat uvaluuniin inulgamiit qanuginiit munagiyaungitut uvaluniin ingataqpaliablutik. Ilangini nunani, atadjutiqangitut qitqani kivgaqtuutinik hapkununga inulgamiqnun uvalu iningniqnun imaa inulgamiit ayuqhaliqpalaaqhutik uvalu tuniyaungitutik kivgaqtuutinik ihagiagiyamingnik tikitkaangamigit ukiut inginguqpaliablutik. Kivgaqtuutit ilanni ayuqnaqtut qiniqhiayaami uvalu piqangiluaqhutik tutqiqhaidjutinik qitqani kivgaqtuutit uvalu qitqani kivgaqtuutinik tunihiyut.
Ilangit ayuqhaqluaqniaqtut nutaqat uvalu inulgamiit Kanatami hulaqiluaqtut. amigaitut nutaqat kavamatkunin munagiyauyut atuqtut ayungnaqtunik, ayuqhaqnaqtunik uvalu pidjutigihimatumik ihumakkut aaniaqtailiniqmik ihagiagiyamingnik. Nunaqaqaatut inulgamiit, kitut ayungnaqpiaqtumik pidjutauyut uvani nutaqanik munagidjutikkut auladjutaini, ayungnautiqaqpiaqtumik hulaqiyut imaa piqanginikkut kivgaqtuutinik uvalu ayuqhautinik piyaaniqnun ihagiagiyauyut ikayuutikhat, amigaitut nunaqagamik Ukiuqtaqtumi uvalu ungahiktuni nunani tapkua atuqtut anginiqhaqmik piqanginiqmik kivgaqtuutinik.
Ilaliutihimayut kangiqhidjutit iluaniituqaqtuq uuktuutinik tuniyauyut hapkunanga ilauyunijn hapkununga CCCYAkuni, titiraqhimayut atuqtauyut nutaqanin uvalu inulgamiqnin tamaini Kanatami naunaiyaqnikkut ihumakkut aaniaqtailinikkut kivgaqtuutinik.
Ukua atuqtauyut nutaqanin inulgamiqninlu inuuyut ihumakkut aaniaqtailinikkut ayuqhautinik, ungahiktumik unguvaqtauhimayut itquumadjutinik uvalu havaktauhimayut titirqat kavamatkuunin. Pidjutigiblugit amigaiqpaliayut ilitugihimangit uvalu kangiqhimadjutit akhuugutikhamik nakuuyumik ihumakkut aaniaqtailiniqmik uvalu ayuqhautit uqautigihimanginikkut ihumakkut aaniaqtailinikkut ayuqhautitm, amigiatut nutaqat inulgamiitlu ikayuqtaungitut kivgaqtuutinik ihagiagiyamingnik.
Tutqiqhaqhimayut akhuugutit uvalu hakugiktumik hulidjutikhamik piyakhaq piyaangini tapkua ihagiagiyauyut kivgaqtuutit atuqtauliqlutik, tungaliqlutik nunallaani — akhuugutit haffumunga ihumakkut aaniaqtailinikkut uvalu inuuhiqattiaqnikkut, qilamik hatumiaqnikkut, qilamik naunaiyautinik, pitquhikkut ihuaqtumik kivgaqtuutit uvalu piyaaqnigit kivgaqtuutit qanitunun nunamingnun uvalu nunallaanun ihagiagiyauyut. Ukua CCCYA tuqhulauqtut kanatamun aviktuqniinun uvalu nunatsiap kavamainun havaqatigiiklutik attautimun qanituanun aalakiikniit qitqani itquumadjutikkut uvalu atuqtauniitigut. Kanatami nutaqat inuuyukhat quviahuktumik uvalu aaniaqnaitumik.
Nutaqat inulgamiitlu Ihumakkut Aaniaqtailiniqmik Kanatami:
Ihumakkut aaniaqtailiniq ayuqhautit hulaqutauyut itquqniaqhimayut 10min hamunga 20 pusatmun Kanatami inulgamiit. Aglingnaqtuq 3.2 miliat nutaqat ukiuqaqtut 12min 19mun Kanatami qayangnautiqaqtut haffumunga pivallialiqlutik ingumaniqmik uvalu 5 ousat angutit inulgamiit uvalu 12 pusat angnat inulgamiit atuqhimayut angiyumik ingumaniqmik atuqtut. Inminiiqtiq aipaa hivuliuyuq qanugilidjut huiqniq hapkunani 15min hamunga 24mun ukiulgit Kanatamiutat. tugliuyuq aaniqtunin. Kanatap inulgamiit inminiiqnikkut aktilaangit pingahuuyuq anginiqhaq hapkunani havavikyuaqaqtumi nunaqyuami. Hivumut, amigaitut ihumakkut aaniaqtailinikkut ayuqhautit tautuknaqtut nutaugiinin uvalu angikliyuumiqniitigut; imaa 70 pusat inulgamiit iningnigit inuuyut ihumakkut aaniagutmik ayuqhautmik uniudjutigiyait inmi naunaiyautait aulagutiyut nutagautilugit.i
Ihumakkut aaniaqtailinikkut ayuqhautit pidjutiqaqtut aulahimaaqhutik, haffumanga ihumakkut aaniaqnikkut ayuqhautinik aaniagutigiliqluaqhugit ihumakkkut aaniaqtailinikkut ayuqhautinik. Ihumakkut aaniaqtailinikkut ayuqhautit uvaluuniin ihualuangituq ihumakkut aaniaqniq ayuqhautigiyaa nutaqap uvaluuniin inulgamiup pivallianinganun hulaqutigiblugu anguti[ angnap atuqtamingnun ilihaqniqmi, piqatigiinikkut aalanun ilauyut ilamingnun uvalu ilanamingnun, uvalu piyaaqnigit angiklivalianiqmingnun angiliklivalianiqmingnun. Piqanitumik ihuaqtumik qilamik hatumiaqniqmik ihumakkut aaniaqtailinikkut ayuqhautit nutagautilugit uvalu ingninguqpalianiitigut hivituyumik ayuqhautiqaqniaqtut tapkua pidjutigiyait attauti[, hulaqutaublutik ilamingnun uvalu nunallaanun.
Ihuaqhinahuagutit nutaqanun inulgamiqnunlu ihumakkut aaniaqtailinikkut ayuqhautit uvalu akhuugitigilugu ihumakkut aaniaqtailiniq inuuhiqattiaqniq nutaqanun inulgamiqnunlu akhut akhuuqnaqtuq. Pittailiniq haffumuuna ihumakkut aaniaqtailinikkut akhuugutinik, uvalu qilamik hatumiaqnikkut uqautigilugu aulagutaanin haffuma ihumakkut aaniaqtailinikkut ayuqhautit, ihagianaqtut ihuaqhiyuumigiangani ihumakkut aaniaqtailinikkut inulgamiqnun. Nakuuyumik ihumakkut aaniaqtailiniq ikayuutauyut inulgamiqnun piyaangini nakuunikkut ilihaqniqmik haffumuuna aalanguqpalianikkut nutagaublutik iningninguqpalianiqmun, haffumuuna ayuqhautit inulgamiqnun uvalu iliugaiyuq tungavikhaanik inuuhiqmini. Qilamik ilituginiq ihumakkut aaniagutinikkut ayuqhautit uvalu tunilugit ikayuqtikhainik hakugikhiyuumiqniaqtut nutaqat inulgamiitlu angikliyuumiqlugu qanuginiit inuuhiqmingni — inuugaqpakniqmingnun.
Itquqniaqtauyuq tapkua attauhiinaq nutagaq talimanin Kanatami kina ihagiahuktuq ihumakkut aaniaqtailinikkut kivgaqtuutinik tuniyauyut inmingnun.ii
iCanadian Mental Health Association, http://www.cmha.ca/news/cmhas-62nd-annual-mental-health-week/#.VxZorqu9dUM
iibid.
-30-
Hapkutigut Kanatami Katimayiit Nutaqqanun Inulgamiqnunlu Uqaqtiuyut
Kanatami Katimayiit Nutaqqanun Inulgamiqnunlu Uqaqtiuyut katimaqyualiqiyut hapkununga Maligatigut pitquyauyumik uqaqtiuyut haffumunga pilaagutainun nutaqqat inulgamiitlu. Hapkua uqaqtiuyut aulaniaqtut ataani aalakiiktunik atinik (Uqaqti, Kivgaqtuiyit, Uqaqtiliqtuiyi, Kamisina), kihimi tamaita kivgaqtuqtiuluaqtut kituni aviktuniini uvalu nunavunmi. Tamaita CCCYAtkut ilauyut ilikkut maligaitgut havakti kitut uniudjuqtut haffumunga Maligaliuqvikmingnun pittiaqhimayunun nunamingnun. Attautit CCCYAnun ilauyut havaktut maligatigut aulayaamingni pidjutiqaqtunun tamna nanminikuuqtuq kavamat munagiyaat uvaluuniin aulapkaqhugu. Ktimayiit ilauyut hapkunanga nainin aviktuqniinin uvalu malguk aviktuqhimayuk Albertami, British Columbiami, Manitobami, New Brunswick, Newfoundland, Ontario, Quebec, Saskatchewan, uvalu Yukonmi.